Władysław Żeleński:
Kwartet fortepianowy c-moll op. 61

Wolfgang Amadeus Mozart:
Kwartet fortepianowy g-moll, KV 478

Pobierane od dzieciństwa lekcje gry na skrzypcach pogłębiały z pewnością zainteresowanie Władysława Żeleńskiego (1837-1921) walorami brzmieniom zaiz instrumentów smyczkowych. Jest faktem, że komponowanie dzieł muzyki kameralnej stało się później stale obecnym wątkiem w jego twórczości kompozytorskiej. Jak odnotowali biografowie, już w latach pięćdziesiątych, w okresie nauki u Franciszka Mireckiego (1791-1862), Żeleński skomponował nieznane nam bliżej dwa kwartety smyczkowe i trio. Podobnie zdarzyło się u schyłku lat sześćdziesiątych, gdy podjął prywatne studia u paryskiego nauczyciela kompozycji Bertholda Damckego (1812-1875). Powstać wówczas miały kolejne utwory kameralne, między innymi przeznaczone na kwartet smyczkowy Wariacje g-moll na temat własny op. 21 (opublikowane dopiero w latach osiemdziesiątych i zadedykowane dyrektorowi Konserwatorium Wiedeńskiego, Josephowi Hellmesbergerowi).

Spośród całej twórczosci kameralnej Wolfganga Amadeusza Mozarta Kwartet g-moll na fortepian, skrzypce, altówkę i wiolonczelę KV478 zajmuje od dawna szczególne miejsce w sercach polskich melomanów. Autograf tego utworu jest dzisiaj bowiem jedynym rękopisem muzycznego geniusza wszech czasów, który znajduje się w zbiorach Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie. Rękopis ten, mający swoją długą historię, przez kilkadziesiąt lat pozostawał w posiadaniu ślaskiej rodziny Hochberg-Rohnstock. Po II wojnie światowej znalazł się na terenie Polski i w 1957 roku został zakupiony od osoby prywatnej przez Towarzystwo Chopinowskie, a obecnie jest w zbiorach Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie.

Grzegorz Zieziula (fragment z książeczki)

---

Nagrano w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego

w Warszawie, 12–13 kwietnia i 29–30 października 2018 roku. Piano: Steinway D, 578221.