Verbum nobile
Opera in one Act
World Premiere on period instruments
Libretto:
Jan Chęciński

W warszawskim Teatrze Wielkim początek roku 1861 przyniósł prapremierę Verbum nobile, jednoaktowej opery komicznej Stanisława Moniuszki z librettem Jana Chęcińskiego. Dzieło zostało przyjęte z ogromnym entuzjazmem. Nie tylko przez publiczność, która przybywała tłumnie na kolejne przedstawienia. Paradoksalnie to właśnie ta operowa „nowela” (podobnie zresztą jak wcześniejszy Flis z librettem Stanisława Bogusławskiego) zyskała zgodne pochwały krytyków. Zadowoliła nawet tych najbardziej wymagających. Na podobną jednomyślonść ocen ferowanych przez prasę nie mogły liczyć inne, szerzej zakrojone Moniuszkowskie dzieła operowe. (…)

Opisując styl muzyczny Moniuszkowskich oper, wielu autorów akcentowało przede wszystkim jego cechy narodowe. Nie można jednak już dzisiaj pomijać faktu, że Moniuszko nie zamykał się w sztucznie wyznaczanych granicach bardzo wąsko pojmowanej polskości. (…)

W przypadku Verbum nobile swojska nuta oprawiona została przez Moniuszkę w ramy francuskiej opera comique. Biorąc przykład z Daniela F.E. Aubera (1782-1871), niekwestionowanego mistrza tego wybitnie francuskiego gatunku operowego, muzycznym kołem napędowym całego spektaklu uczynił Moniuszko motorykę taneczną. (…)

Wszystkich istniejących nagrań Verbum mobile dokonywano do tej pory na podstawie partytury orkiestrowej w opracowaniu Grzegorza Fitelberga opublikowanej w roku 1953 przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. (…) Wydaje się, że nadszedł najwyższy czas, aby sięgnąć po autentyczne materiały wykonawcze tej opery i zagrać ją w taki sposób, w jaki skomponował ją Moniuszko i przedstawił pod własną batutą publiczności Teatru Wielkiego 1 stycznia 1861 roku. Pierwszym krokiem w tym kierunku staje prezentowane obecnie wykonanie na instrumentach historvcznvch.

Grzegorz Zieziula (fragment z książeczki)

---

Nagrania dokonano w ramach 17. Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego „Chopin i jego Europa” w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie, 12–14 sierpnia 2021 roku.