Bildbeschreibung
forma operowa na dwa głosy, zespół instrumentalny i elektronikę
Tekst:
Heiner Muller

Słowa jak dźwięki - Film dokumentalny

Na początku było słowo. A właściwie obraz. Wyśniony przez Emilię Kolewą, studentkę scenografii z Bułgarii. I opisany potem przez Heinera Müllera, postdramaturga z Niemiec. Ów sen-obraz-esej wystawiano następnie dziesiątki razy na różnych europejskich scenach, w różny sposób testując układ dekoracji, akcję na żywo, narrację z offu i z frontu, bo to opisywanie jest tu równie istotne jak to, co widać, i to, co słychać, choćby w najnowszej wersji Agaty Zubel, kompozytorki z Polski.

Opis obrazu został zamówiony przez festiwal Styryjska Jesień w 1984 roku i wystawiony rok później w reżyserii Ginki Tscholakowej, a potem zaczął swój tryumfalny pochód przez kolejne progresywne sceny. Agata Zubel zainteresowała się tekstem ponad 20 lat później, a jej „forma operowa” powstała z inicjatywy Instytutu Adama Mickiewicza oraz zespołu Klangforum Wien (który przygotował wcześniej z sukcesem płytę z Not I Zubel dla wytwórni KAIROS).

Całość trwa około półtorej godziny i dzieli się na dwie wyraźne części, z których półgodzinna pierwsza to łańcuch „arii”, śpiewanych i granych przez ośmioro solowych instrumentalistów. Kompozytorka dopuszcza tu dwie możliwe wersje ich rozmieszczenia: instalacyjną – gdzie każdy gra swoją frazę w zapętleniu, a słuchacze mają swobodę ruchów, oraz koncertową – gdzie obramowują oni widownię z dwóch stron. Zubel wybrała instrumenty o specyficznych barwach i niskich rejestrach: flet kontrabasowy, kontrabas, trąbkę i flet basowy (po prawej) oraz klarnet kontrabasowy, keyboard, tubax/saksofon i wiolonczelę (po lewej).

Jan Topolski (fragmenty z książeczki)

---

Spektakl w ramach 61. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, ATM Studio, premiera polska, 27.09.2018.